Kto żyje i mieszka na Sląsku (2)

 

JAK GIEREK HANYSAMI HANDLOWAŁ

 

11 czerwca 1976 w trakcie wizyty Edwarda Gierka w RFN podpisano wspólne oświadczenie o współpracy gospodarczej i szereg innych porozumień. Była to druga transza „sprzedaży” Ślązaków do RFN. Cenę od osoby skalkulowano na 5 tys. DM, chociaż w wyliczeniach pojawia się też liczba 20 tys. Przypomnijmy, że wtedy w Polsce marka „chodziła „ po 40 zł (dziś warte ok.90 zł).

Władze PRL oficjalnie zgodziły się wypuścić do Niemiec 120 -125 tys. ludzi. Faktycznie, według Gierka, miało wyjechać 140 tys. osób, strona niemiecka mówi o 150 tysiącach. W rzeczywistości niektóre źródła podają liczbę ok. 800 tys. osób które skorzystało z możliwości wyjazdu.

Polska otrzymała łącznie 2,7 mld. marek. Nisko oprocentowany kredyt w wysokości miliarda marek, miał być spłacany od 1980 r., po pięcioletniej karencji, przez 20 lat.

Finansowy zastrzyk z Bonn ratował Polskę przed bankructwem. Na początku 1975 rząd PRL przekroczył r. bezpieczną granicę wysokości zadłużenia zagranicznego. Zachodni bankierzy ostrzegali, że wkrótce zakręcą kurek z dewizami. Obcej waluty brakowało nawet na spłatę kredytów krótkoterminowych. W twej sytuacji I sekretarz nie zawahał się dokonać rzadkiej operacji dyplomatyczno-handlowej, polegającej na „wymianie ludzi za gotówkę”.

Okazuje się, że Gierek, pochodzący z Zagłębia a więc „gorol” nie cenił sobie Ślązaków, chociaż chętnie się np. fotografował z z górnikami w mundurze górniczym. Helmut Schmidt w swej książce opisuje spotkanie z Edwardem Gierkiem podczas negocjacji w Helsinkach. W rozmowie w cztery oczy polski przywódca wyraził opinię, że Ślązacy zmieniają opcję narodową w zależności od koniunktury — „jak Polakom idzie dobrze, są Polakami, jak dobrze idzie Niemcom — są Niemcami”.

We współczesnej historii Polski migracje mieszkańców z Górnego Śląska — do Republiki Federalnej Niemiec odbywały się w różnym nasileniu i mają do tej pory wpływ na życie gospodarcze, społeczne i polityczne dawnych województw katowickiego i opolskiego, a nierzadko także innych regionów Polski.

Do Niemiec wyjechało wielu rodowitych Ślązaków, a w tym samym czasie do pracy w przemyśle napłynęły rzesze osób pochodzących z innych regionów Polski. Sytuacja ta sprawia, że dziś znaczna część ludzi żyjących w województwie śląskim nie ma „śląskiego rodowodu

Jaka była skala tej śląskiej wędrówki ludów świadczą liczby : już w sierpniu 1945 roku około pół miliona mieszkańców Śląska wyjechało z Polski w wyniku ucieczek lub niezorganizowanych przesiedleń.

Od lutego 1946 do kwietnia 1950 roku miała miejsce zorganizowana na podstawie ustaleń międzyalianckich akcja przesiedlania, w wyniku której opuściło kraj 2,3 mln „Niemców”, ogromną większość wyjeżdżających stanowiły kobiety z dziećmi i starcy (około 2,2 mln).

W latach 1948—1950 wyjechało dalsze 100 tys. osób. Byli to głównie jeńcy wojenni, wykwalifikowani pracownicy i dzieci z sierocińców. Ogółem w latach 1945—1950 emigrowało 4 092 200 osób.

Wyjazdy do Niemiec odbywały się również w ramach akcji łączenia rodzin, czyli Famielienzusammenführung, która rozpoczęła się po zakończeniu tzw. wysiedleń poczdamskich. W latach 1950—1970 w ramach tej akcji wyjechało około 400 tys. osób.

Swięta w obozie przejściowym „lagrze” dla przybyszy z Polski.

Górnoślązacy żyjący w Niemczech wciąż nie doczekali się pełnego opisu w polskiej literaturze socjologicznej. Próbę opisu migracji z Górnego Śląską komplikuje fakt, że w różnych latach emigrowały różne kategorie osób — od etnicznych Niemców czy osób utożsamiających się z Niemcami kulturowo po migrację zarobkową. W tym drugim przypadku dokumenty potwierdzające „niemieckość” stanowiły tylko środek do osiągnięcia celu, czyli opuszczenia PRL z nadzieją na lepsze życie.

Aktualnie sytuacja demograficzna Śląska staje się dramatyczna -.Województwo śląskie wyludnia się najszybciej w Polsce, a jednocześnie proces starzenia się mieszkańców jest tam jednym z najbardziej zaawansowanych w kraju – alarmują naukowcy. To temat na osobne opowiadanie. Radca Prawny Zabrze

(na podstawie Justyna Kijonka Migracje z Górnego Śląska do Republiki Federalnej Niemiec w latach 1970—1989, czyli między ojczyzną prywatną a ideologiczną. Górnośląskie Studia Socjologiczne.

silesion.pl/20-tysiecy-marek-za-slazaka.